Analizler Hakkında Teknik Bilgi
Toprak Analizinin Amacı
Bitkisel üretimde en büyük hedef, birim alandan daha fazla ve kaliteli ürün alabilmektir. Bu amaca yönelik
uygulamaların başında ise gübreleme gelmektedir. Bilinçli ve dengeli bir gübrelemenin ilk adımı ise toprak
analizini yaptırmakla mümkündür.
Toprak analizlerinde; toprağın yapısı, karakteri ve bitki besin maddelerinin miktarları belirlenmektedir. Çıkan
analiz sonuçları doğrultusunda yetiştirilen bitkilerin ihtiyacı olan gübre cinsi, miktarı ve zamanı belirlenerek
bilinçli gübreleme programı hazırlanır.
Toprak Numunesinin Alınma Şekli
Tek yıllık bitkiler için bitkinin etkili kök bölgesi olan 0-30 cm, Bağ ve Meyve ağaçları için de 0-30cm, 30-60cm den
numune alınır. Yeni Meyve bahçe tesisi içinde 0-30cm, 30-60cm,60-90cm derinliklerinden örnek alınması daha
uygundur.
Analiz için toprak numunelerinin alınmasında en önemli nokta, alınan toprak örneğinin tüm araziyi yeterince
temsil etmesidir. Doğru noktalar için tarlanın bir kısmından başlanıp, Şekil-1’deki tarla fotoğrafında görüldüğü
gibi M harfi şeklinde zig-zag çizilir. Kürek yardımı ile V harfi şeklinde 30 cm (bir kürek ağzı) derinliğinde bir çukur
açılır, daha sonra bu çukurun bir yüzeyi düzeltilerek 3-4 cm kalınlığındaki toprak dilimi alınır (Şekil 2). Yaklaşık
1kg kadar numune torbaya konup, toprağı tanımlayan Analiz Talep Formu da doldurularak laboratuvara ulaştırılır.
Toprak Örneklerinin Alınmaması Gereken Yerler
Daha önce kireç, ticari ve çiftlik gübresi konulmuş yerler, Arazi veya tarlanın, çukur veya tümsek kısımları, Su biriken
kısımlar, akarsu ve sel basmış yerler, Tuzluluğun bariz olarak görüldüğü yerler, Hayvan gübrelerinin bulunduğu yerlerden
numune alınmaz.
Su Analizinin Amacı
Tarımda kullanılacak sulama sularının kalite özelliklerine göre uygun bitki yetiştirilir. İyi vasıfta olmayan sular ile
sulanan topraklar tuzlulaşabilir, çoraklaşabilir veya içinde bulunan zehirli maddelerin zehirleyici etkilerinin
sonucu olarak, bitki gelişmesini geriletir ve hatta durdurabilir.
Bu nedenle tarım alanlarının sulanmasında kullanılacak suların kullanılıp kullanılamayacaklarının önceden
laboratuvarlarda analiz ettirilmek suretiyle belirlenmesi gerekir.
Su Numunesinin Alınma Şekli
Sulama sularının analizinin yapılabilmesi için analiz içeriğine göre 0,5 L ile 1,5 L su numunesi yeterli olacaktır.
Numune alınacak olan yerden
Sondaj kuyularından alınan su numunesi yaklaşık yarım saat akıtılmalı,
Su numunesinin alınacağı şişe gazlı içecek (cola, fanta, gazoz... vb) şişesi olmamalıdır. Cam veya hazır içme
suların pet şişesi olabilir.Temiz bir su şişesi numune alınacak su ile 4–5 kez çalkalanarak yıkandıktan sonra
alınmalıdır. Su numunesi alındıktan sonra aynı gün içerisinde laboratuvara ulaştırılamayacak ise bir günü
geçmemek şartı ile buzdolabında saklanmalıdır. Aksi takdirde;
Geciken numunelerde oluşabilecek kimyasal değişimler sonucu, analiz sonucu farklılıklar gösterebilir.
Yaprak Analizinin Amacı
Yaprak analizinin en önemli amacı bitkilerde ortaya çıkan beslenme noksanlığı veya fazlalığının hangi besin
maddesine ait olduğunu belirlemek, bu noksanlığın giderilmesi için gerekli uygulamaları yapmaktır.
Yaprakların (bitki besin deposu), bitkilerin beslenme durumunu en iyi belirleyen organlar olduğu yapılan
çalışmalarla saptanmıştır. Toprak analiz sonuçları ile birlikte gübreleme programı hazırlanır.
Yaprak Numunesi Alınmasında Dikkat Edilecek Kurallar
Tarla, bağ ve bahçede alınan yaprak örneklerinin yaşları, tür ve çeşit özellikleri aynı olmalıdır. Farklı tür ve çeşit
bitkiler varsa her biri için ayrı ayrı örnek alınmalıdır.
Yapraklar günün herhangi bir zamanında alınabilir. Bununla birlikte yapraklar ıslak olmamalı, yağmur ve ilâçlama
sonrası yaprak alınmamalıdır.
Örnekler sağlıklı ağaçlardan alınmalı, aşırı derecede beslenme noksanlığı gösteren, hastalık, zararlı belirtisi olan,
yanmış, kurumuş, kıvrılmış ya da herhangi bir böcek tarafından yenmiş yırtılmış yapraklar alınmamalıdır veya
semptomlu (hastalık belirtisi olan) ağaçlardan ayrıca örnek alınmalıdır.
Analiz için alınan yaprak numunesi meyveler için en fazla 20 dekarı, tarla bitkileri için de 50 dekarı temsil etmelidir.
Yaprakların Etiketlenip Laboratuvara Gönderilmesi
Yaprak örneklerinin yolda bozulmasını önlemek için kâğıt torbalara konur. Numunelerin üzerine etiket bilgileri
yazıldıktan sonra zaman kaybetmeden en kısa zamanda Laboratuvara ulaştırılmalıdır.
Aynı gün içinde laboratuara ulaştırılmayan ya da gönderilmeyen numuneler kısa bir süre için buzdolabının sebzelik
bölümünde bekletilebilir.
Yaprak Numunesinin (Örneğinin) Alınma Zamanı Ve Şekilleri
MEYVELER
Elma, Armut, Ayva, Kayısı, Şeftali, Nektarin, Erik, Kiraz, Vişne, Fındık, Badem
Haziran-Ağustos aylarında, tam çiçeklenmeden 7-12 hafta sonra aynı yıl süren sürgünlerin orta kısmında gelişmesini tamamlamış yapraklar alınır. Ağacın 4 ayrı yönünden olmak üzere 10–25 ağaçtan yaprak büyüklüğüne göre toplam 40–70 adet numune( örnek) alınır.
-
Şeftali
-
Nar
Ağustos-Ekim aylarında tek yıllık meyvesiz sürgünlerin ortasındaki yaprak çiftinden sap dâhil 80-100 adet yaprak örneği alınır.
-
Pikan Cevizi
Haziran- Ağustos aylarında, çiçeklenmeden 6-8 hafta sonra terminal sürgünlerdeki yapraklar üzerinde ortadaki yaprakçık çiftinden toplam 30-40 adet örnek alınır.
-
Ceviz
Haziran- Ağustos aylarında, çiçeklenmeden 6–8 hafta sonra, olgunlaşmış sürgünlerden bileşik yaprağın ortasındaki yaprakçık çifti alınır. Ağacın dört ayrı yönünden olmak üzere 10–25 ağaçtan toplam 20–30 adet yaprak örneği alınır
-
İncir
Ağustos’un 2.-3.haftasında ağacın 4 ayrı yönünden yıllık sürgünlerin orta yapraklarından 20-30 adet örnek alınır.
-
Yeni Dünya
Kasım-Ocak aylarında, çiçeklenme döneminde veya Ocak-Mart meyve büyütme döneminde yıllık sürgünlerin orta kısmındaki yapraklardan 20-30 adet örnek alınır.
-
-
Trabzon Hurması
Ağustos ayında ağacın 4 ayrı yönünden ilkbahar da oluşan meyvesiz sürgünlerin 5 aylık yapraklarından 20-30 örnek alınır.
-
Avokado
Ağustos ayı ortasından- Ekim ayı ortasına kadar, ağacın 4 ayrı yönünden, o yılın 5-7 aylık meyvesiz ilkbahar sürgünlerin orta yapraklarından 20-30 adet örnek alınır.
-
Zeytin
Ekim-Kasım aylarında meyve olgunluğu başlangıcında yıllık sürgünlerin ortadaki yaprak çiftinden 80-100 adet örnek alınır.
-
Muz
Ekim-Kasım aylarında muz hasatından bir ay önce meyve sapından itibaren 3. yapraktan alınır. Yapak ayasının tam orta kısmından bir avuç içi büyüklüğünde 4-7 örnek alınır.
-
Kivi
Mayıs sonu çiçeklenme dönemi-Temmuz sonu meyve olgunluğundan önceki dönemde, ilk çiçeklerin karşısında bulunan yaprak veya gelişmesini tamamlamış en genç yapraklardan saplarıyla birlikte aynı çeşit omcalardan 20-30 örnek alınır.
-
Bağ
Haziran-Temmuz aylarında çiçeklenme dönemi veya meyveye ben düştüğünde ilk salkımın tam karşısındaki yaprak veya bir yaprak yukarısındaki gelişmesini tamamlamış yapraklardan saplarıyla birlikte aynı çeşit omcalardan 20-30 adet örnek alınır.
TURUNÇGİLLER
Turunçgiller (Narenciye) Portakal, Mandarin, Limon, Greyfurt, Kamkat
Eylül-Kasım aylarında, ağacın 4 ayrı yönünden bitkinin güneş gören kısmındaki gelişmesini tamamlamış 5-7 aylık sürgünlerin orta yapraklarından toplam 40-60 adet örnek alınır.
-
Kamkat
-
Mandarin
-
-
Limon
-
Portakal
SEBZELER
-
Patates
Çiçeklenme öncesi veya başlangıcında, büyüme ucundan itibaren 20-30 adet yaprak örneği alınır.
-
Biber
İlk Meyve başlangıcında büyüme tepesine yakın gelişmesini tamamlamış yapraklardan 40-80 adet örnek alınır.
-
-
Patlıcan
İlk Meyve başlangıcında büyüme tepesine yakın gelişmesini tamamlamış yapraklardan 20-30 adet örnek alınır.
-
Domates
Tarla: Çiçeklenmeden önce ya da ucundan itibaren 3. ya da 4. yaprak olacak şekilde 20–30 örnek alınır. Sera: Meyve bağlama öncesinde ya da sırasında genç bitkilerde: 2. ve 3. salkımlara bitişik yapraklar; yaşlı bitkilerde: 4. ve 6. salkımlardaki yapraklar olmak üzere toplam 20–25 adet örnek alınır.
KABAKGİLLER
Hıyar,Kavun, Karpuz, Kabak
Kol atmaya başlayınca meyve tutumu öncesi veya meyve başlangıcında tepeden aşağı gelişmesini tamamlamış genç yapraklardan toplam 20-30 adet numune alınır.
LAHANA, ÇİN LAHANASI, MARUL, KARNABAHAR, BROKOLİ
Baş oluşumundan önce, ortadan itibaren dışa doğru olgunlaşmış en genç yapraklardan toplam 10-15 adet örnek alınır.
-
Lahana
-
Çin Lahanası
-
Marul
-
Karnabahar, Brokoli
Çiçek taslağı oluşumundan önce, ortadan itibaren dışa doğru olgunlaşmış en genç yapraklardan toplam 10-15 adet örnek alınır.
SÜS BİTKİLERİ
-
Gül
Çiçek üretiminin devam ettiği sürede, çiçekli dalda uçtan itibaren 1.ve 2. yapraklardan toplam 30-40 adet örnek alınır.
-
Gerbera
Gelişme dönemi içerisinde gelişimini tamamlamış en genç olgun yapraklardan 20-30 adet örnek alınır.
-
Kasımpatı
Çiçeklenme başlangıcı veya döneminde, çiçekli daldaki gelişimini tamamlamamış en üst yapraklardan 40-50 adet örnek alınır.
-
Karanfil
Gelişme periyodunun ikinci ¼ lük döneminde, uç alma yapılmamış bitkilerde, bitkinin dipten itibaren 4.veya 5.yaprak çiftinden toplam 30-40 örnek alınır. Uç alma yapılmış bitkilerde ise ilk yan dalda uçtan itibaren 5.ve 6.yaprak çiftinden 30-40 örnek alınır.
TAHILLAR
-
Buğday, Arpa v.b
1-Başaklanma öncesi, üst aksamın tümünden 50-100 adet yapraktan numune alınır.2-Başaklanmada tepeye en yakın olgunlaşmamış yapraklardan 50-60 adet numune alınır.
-
Mısır
1.Tepe püskül öncesi (40-50 cm boyunda iken)
2.Tepe püskülü ve koçan sürgününden koçan püskül çıkışına kadar. Koçanın çıktığı boğumdaki yaprak tümüyle ya da boğumun hemen aşağısındaki veya yukarısındaki yapraklardan 15-20 adet numune alınır.