Analiz için toprak numunelerinin alınmasında en önemli nokta, alınan toprak örneğinin
tüm araziyi yeterince temsil etmesidir. Numune alınmadan önce tarlanın farklı noktaları
tespit edilmeli ve bunlar ayrı birer kısım kabul edilerek, karışık toprak örneği
hazırlanır. Örnek alınacak yerin büyüklüğüne göre, 8–10 noktadan numune alınır.
Doğru noktalar için tarlanın bir kısmından başlanıp, Şekil-1’de görüldüğü gibi zig-zak çizilir. Kürek yardımı ile V harfi şeklinde 30 cm derinliğinde bir çukur açılır, daha sonra bu çukurun bir yüzeyi düzeltilerek 3-4cm kalınlığındaki toprak dilimi alınır (Şekil 2).
Toprak numunesi alırken kürek dışında burguda kullanabilirsiniz. Burgu ile ilgili
merak ettikleriniz için yandaki resimleri inceleyebilirsiniz.
Alınan topraklar bir plastik kovada biriktirilir. Kova içerisinde güzelce karıştırılır, mevcut olan bitki, taş ve tezeklerden ayrılır. Yaklaşık 1kg kadar numune torbaya konup, aşağıdaki Analiz Talep Formu da doldurularak vakit geçirilmeden laboratuvara ulaştırılmalıdır.
Örneklerin analiz edilebilmesi ve gübre tavsiyelerinin yapılabilmesi için birkaç
haftalık bir süreye ihtiyaç olduğundan toprak örneklerinin ekim mevsiminden en az
bir ay önce alınmış ve laboratuvara gönderilmiş olmaları gerekir.
Toprak örneği alma derinliği tarla bitkileri için,
Bağ ve meyve ağaçlarının gübrelenmesi söz konusu ise,
- 0-20cm
- 20-40cm
- ve 40-60cm derinliklerden ayrı örnek almak gerekir.
Toprak örneklerinin alınmaması gereken yerler:
- Daha önce kireç, ticari ve çiftlik gübresi konulmuş yerler,
- Eğimin değiştiği noktalardan,
- Fazla ağaçlık yerler ve ağaç dipleri (meyve bahçeleri hariç),
- Dere, orman, kanal, su arkı, çit veya yollara yakın olan kısımlar
- Tarla hudutları ve bunlara yakın yerler,
- Arazi veya tarlanın, çukur veya tümsek kısımları,
- Sıraya ekim yapılan yerlerde sıra üstleri,
- Su biriken kısımlar, akarsu ve sel basmış yerler,
- Sap, kök ve yabani otların yığıldığı veya yakıldığı yerler,
- Çakıllı ve fazla kumlu yerler,
- Tuzluluğun bariz olarak görüldüğü yerler,
- Hafriyat veya arazi tesviyesi yapılan yerler.
- Hayvan gübrelerinin bulunduğu yerlerden,
- Harman yeri ve hayvan yatmış yerler,
- Karınca ve köstebeklerin toprak yığdığı yerler,
Alınan yaprak örneklerinin tür ve çeşit özellikleri aynı olmalıdır.Özellikle meyve ağaçları bir bahçede farklı yaşlarda bulunabilir. Aynı yaş guruplarındaki
ağaçlardan örnek almaya özen gösterilmelidir.Alınan yaprak örnekleri tarla, bahçe veya ağaçları temsil etmelidirler. Örnekleme
alanının toprak ve bitkilerinde farklılıklar varsa örnekler bu alanları temsil edecek
şekilde ayrı ayrı alınmalıdır.Yapraklar günün herhangi bir zamanında alınabilir. Bununla birlikte yaprakların
ıslak olmamasına dikkat edilmelidir.
Meyvelerde Yaprak Örneği Alma Zamanı ve Şekli
Bahçe içerisinde
Z veya X şeklinde yürüyerek ve bir ağaç atlanarak omuz hizasındaki o yıla ait gelişimini
tamamlamış genç sürgünlerden ve ağacın dört bir tarafından alınmalıdır.
Elma, kayısı, erik, şeftali, badem, armut, kiraz ve vişnede yaprak örneği alma
- Aynı yıl içerisinde süren sürgünlerin orta kısmında gelişmesini tamamlamış
yapraklar ağacın dört yönünden olmak üzere ve her ağaçtan 4–8 yaprak sapları ile
birlikte alınır. Örnek alınacak ağaç sayısı yeterli ve toplam örnek sayısı 50–100
adet olmalıdır. Örnek alma zamanı Temmuz-Ağustos aylarıdır.
Ceviz
- Çiçeklenmeden 6–8 hafta sonra, olgunlaşmış sürgünlerden
bileşik yaprağın ortasındaki yaprakçık çifti alınır. Ağacın dört yönünden olmak
üzere 20–25 ağaçtan 30–35 adet örnek alınmalıdır.
Bağ
- Çiçeklenme dönemi sonunda, meyve salkımlarına bitişik yaprakların
sapı ve gelişme mevsimi ortasında lateral sürgünler üzerindeki en genç olgun yapraklardan
toplam 50–100 arası örnek alınır.
Çilek
- Gelişme dönemi ortasında gelişmesini tamamlayan genç yapraklardan
30–50 adet örnek alınır.
Domates
- Tarla : Çiçeklenmeden önce ya da ilk çiçeklenme sırasında
büyüme ucundan itibaren 3. ya da 4. yaprak olacak şekilde 20–25 yaprak örnek olarak
alınır.
- Sera : Meyve bağlama öncesinde ya da sırasında genç bitkilerde:
2. ve 3. salkımlara bitişik yapraklar; yaşlı bitkilerde: 4. ve 6. salkımlardaki
yapraklar olmak üzere toplam 20–25 adet alınır.
Salatalık, biber ve patlıcanda
- Birinci döldeki meyveler kendini
göstermeye başladığı zaman yaprak örneği alınmalıdır. Büyüme tepesine en yakın normal
iriliğini almış gelişmesini tamamlamış genç yaprak örnek almaya uygundur. Bir bitkiden
1–2 yaprak olmak üzere toplam 50 adet yaprak örneği alınmalıdır.
Fasulye
- Bitkiler fide döneminde ise tüm toprak üstü bölümü 20–30
adet bitki olmak kaydıyla alınmalıdır. Ayrıca ilk çiçeklenme döneminde ise bitkinin
tepesinde tamamen gelişmiş 2–3 yaprak bir bitkiden olmak kaydıyla 20–30 adet yaprak
örneği alınmalıdır.
Marul ve ıspanakta
- Bitkiler gelişme döneminin ortasındayken olgunlaşmış
en genç yaprak alınmalı, analiz için 35–40 örnek alınmalıdır.
Şeker pancarı
- Yetiştirme sezonu ortasında, merkezde en genç yaprak
ile dışta en yaşlı yapraklar arasında kalan tamamen gelişmiş ve olgunlaşmış toplam
30–40 adet yaprak örneği alınmalıdır. Alınan yaprak örnekleri delikli naylon torba
veya bez torbaya konularak, ağzı bağlanmalıdır.
Örneklerin Laboratuvara Gönderilmesi
Yaprak örnekleri delikli kâğıt torbalara veya gazete gibi kâğıt içerisine yerleştirildikten sonra, etiketlenerek en kısa zamanda kargo veya şahsen olarak laboratuvara ulaştırılmalıdır. Aynı gün laboratuvara gönderilemeyen örnekler buzdolabında kısa bir süre için saklanabilir.
Sulama sularının analizinin yapılabilmesi için 1L su numunesi yeterli olacaktır.
Numune alınacak olan yerden
- su öncelikle yaklaşık yarım saat akıtılmalı,
- su numunesinin
alınacağı şişe gazlı içecek (cola, fanta, gazoz...vb) şişesi olmamalıdır.
Temiz bir su şişesi numune alınacak
su ile 4–5 kez çalkalanarak yıkandıktan sonra alınmalıdır.
Su numunesi alındıktan
sonra aynı gün içerisinde laboratuvara ulaştırılamayacak ise bir günü geçmemek şartı
ile buzdolabında saklanmalıdır. Aksi takdirde;
- Geciken numunelerde oluşabilecek kimyasal
değişimler sonucu, analiz sonucu farklılıklar gösterebilir.